ogologo ndụ karama iko

A gwupụtala ọtụtụ ngwaahịa enyo ndị mara mma na mpaghara ọdịda anyanwụ nke China oge ochie, malitere ihe dị ka afọ 2,000, na ngwaahịa iko kacha ochie n'ụwa dị afọ 4,000. Dị ka ndị ọkà mmụta ihe ochie si kwuo, karama ugegbe bụ ihe e ji echekwa ihe kasị mma n’ụwa, ọ dịghịkwa emebi ngwa ngwa. Ndị na-ahụ maka ọgwụ na-ekwu na iko bụ ejima ejima nke aja, na ogologo oge aja dị n'ụwa, iko dị n'ụwa.
Ihe ọ bụla nwere ike imebi karama iko, ọ pụtaghị na karama iko ahụ bụ ihe a na-apụghị imeri emeri na okike. Ọ bụ ezie na enweghị ike ibibi ya na kemịkalụ, enwere ike "ibibi ya" n'anụ ahụ. Ifufe na mmiri nke okike bụ nnukwu nemesis ya.
Na Fort Bragg, California, United States, e nwere osimiri mara mma. Mgbe ị banyere, ị ga-ahụ na ọ bụ bọọlụ ndị mara mma na-enweghị atụ. Pellet ndị a abụghị okwute na okike, kama karama iko ndị mmadụ na-atụfu. N'afọ ndị 1950, a na-eji ya dị ka ebe a na-ekpofu ihe mkpofu maka karama iko ndị a tụfuru, wee mechie ebe a na-ekpofu ihe, na-ahapụ iri puku kwuru iri puku karama iko, obere oge ka afọ 60 gasịrị, mmiri oké osimiri nke Pacific Ocean na-egbuke egbuke. ire ụtọ na gburugburu.

N'ime 100 afọ ọzọ ma ọ bụ karịa, osimiri aja aja mara mma ga-apụ n'anya, ndị ọkà mmụta sayensị kwuru. N'ihi na mmiri nke oké osimiri na ikuku nke oké osimiri na-ekpuchi elu nke iko ahụ, ka oge na-aga, a na-ehichapụ iko ahụ n'ụdị ihe dị iche iche, wee webata ya n'oké osimiri site na mmiri mmiri, n'ikpeazụkwa na-adaba na ala nke oké osimiri.
Osimiri na-egbuke egbuke na-ewetara anyị ọ bụghị naanị ụtọ anya, kamakwa ọ na-eduga n'iche echiche maka otu esi emegharị ngwaahịa iko.
Iji gbochie mkpofu ugegbe imerụ gburugburu ebe obibi, anyị na-ejikarị ụzọ eji emegharị ihe. Dị ka ígwè a na-ekpofu ihe emegharịrị emegharịgharị, a na-eweghachi ugegbe emegharịrị n'ime ọkụ ka agbazekwa ọzọ. Ebe ọ bụ na iko bụ ngwakọta na enweghị ebe mgbaze edozi, a na-edobe ọkụ ahụ na gradients dị iche iche nke okpomọkụ, na ngalaba nke ọ bụla ga-agbaze iko nke ihe dị iche iche ma kewaa ha. N'ụzọ, a pụkwara iwepụ ihe adịghị ọcha na-achọghị site n'ịgbakwunye kemịkalụ ndị ọzọ.
Ntugharị nke ngwaahịa iko na obodo m malitere n'oge, na ọnụ ọgụgụ ojiji bụ ihe dịka 13%, na-azụ azụ n'azụ mba ndị mepere emepe na Europe na United States. Ụlọ ọrụ ndị dị mkpa na mba ndị a kpọtụrụ aha n'elu aghọwo ndị tozuru okè, na nkà na ụzụ na-emegharị ihe na ụkpụrụ kwesịrị ekwesị maka ntụle na mmụta na obodo m.